هنگامی که پس از عمل جراحی از بیمارستان مرخص شده و به خانه باز می گردید، مطمئن شوید که محل جراحی آلوده نشده باشد ؛ برای مراقبت از زخم، شما باید با چند قوانین ساده آشنا باشید.
چه زمانی باید بانداژ را تعویض کرد؟
پزشک در مورد زمان و چگونگی عوض کردن پانسمان دستورات دقیقی را برای شما می نویسد. بیشتر زخم ها نیازی به پانسمان کردن ندارند اما اگر آن را بانداژ کنید، این عمل باعث حفاظت از زخم و جلوگیری از عفونت می شود، همچنین زخم سریع تر بهبود می یابد. اگر زخم هایتان را پانسمان کردید ، باید هر روز آن را عوض کنید. ابتدا دستان خود را به خوبی با آب و صابون بشویید سپس محل جراحت خود را پانسمان کنید.
چگونه زخم خود را تمیز نگه داریم؟
شما می توانید اطراف زخم را به آرامی و با یک پد گاز تمیز کنید، ابتدا پارچه و یا گاز خود را در آب و صابون و یا مخلوطی از آب نمک خیس کنید، سپس گاز را بیرون آورده و خوب آن را آبکشی نمایید، سپس اطراف زخم را به آرامی پاک و تمیز کنید. هرگز از پاک کننده های صورت و پوست، صابون های ضد باکتریایی، الکل و لوسیون استفاده نکنید زیرا این مواد به پوست زخم آسیب رسانده و روند بهبودی را کاهش می دهد ؛ همچنین علاوه بر مواد شیمیایی گفته شده از هیچ مواد گیاهی ای نیز استفاده نکنید مگر آن که پزشک برای شما تجویز کرده باشد. پزشک به شما خواهد گفت که چگونه زخم خود را تمیز کنید ، ممکن است او بگوید که از یک سرنگ استفاده کنید و آن را با محلول آب نمک پر کرده و سپس با فاصله در اطراف زخم محلول را تخلیه کنید ، طی این کار مقداری محلول از باریکه سوزن سرنگ با فشار به بیرون ریخته و چرک های اطراف زخم را از بین می برد ، در آخر شما باید با یک گاز تمیز محل زخم را خشک و تمیز کنید .
آیا نیاز است که زخم را مرطوب نگه داریم؟
در ۲۴ ساعت اول پس از جراحی اجازه ندهید که زخم شما مرطوب بماند یا خیس شود، البته همه ی این ها بستگی به نوع جراحی شما دارد، بنابراین باید با پزشک خود صحبت کنید. هنگامی که می خواهید به حمام بروید بهتر است یک حمام سریع بگیرید (در وان قرار نگیرید) زیرا مرطوب شدن زخم می تواند آن را نرم و باز کند، به همین دلیل از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید از پانسمان های ضد آب استفاده کنید یا خیر. زخم شما نباید با هیچ یک از محصولات شوینده در ارتباط باشد زیرا در این صورت زخم فعال شده و احتمال ابتلا به عفونت را افزایش پیدا می کند.
ممکن است پزشک از شما بخواهد که تا یک ماه پس از عمل از بلند شدن و یا انجام تمرینات ورزش خودداری کنید. اگر زخم شما باز شد حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورت خونریزی زخم باید چه کار کرد؟
بانداژ خونی خود را تعویض کنید و یک پانسمان تمیز جایگزین آن کنید. اگر به مدت چند دقیقه بر روی زخم فشار وارد کنید خونریزی قطع می‌شود اما اگر خونریزی متوقف نشد حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
چه موقع باید بخیه زخم کشیده شود؟
اگر از بخیه هایی استفاده شده باشد که به مرور جذب پوست می شوند نیازی به کشیدن آن نیز نیست زیرا طی ۷ تا ۱۰ روز جذب پوست می‌شود ؛ اما در مورد بقیه بخیه هایی که جاذب نیستند ، پزشک زمان کشیدنشان را به شما اطلاع خواهد داد ؛ معمولاً بسته به نوع جراحی ۵ تا ۲۱ روز پس از جراحی می‌توان بخیه را کشید.
آیا باید از زخم خود در برابر نور خورشید محافظت کرد؟
آفتاب سوختگی جای زخم را تیره تر می کند. سعی کنید ۶ ماه اول پس از جراحی زخم را در برابر نور خورشید قرار ندهید و هنگامی که به خارج از خانه می روید آن را پوشانده و یا اینکه از ضدآفتاب استفاده کنید.
چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت در اطراف زخم، شما باید به پزشک خود مراجعه کنید. علائم عفونت شامل :
- احساس درد در اطراف زخم
- کاهش روند بهبودی زخم
- تورم و قرمزی
- چرک سبز و زرد رنگ
- بزرگتر شدن و عمیق تر شدن زخم
- خشک شدن زخم
- افزایش دمای بدن (بیش از ۳۸ درجه)
چگونه بفهمیم زخم ما به درستی بهبود می یابد؟
هنگامی که پس از جراحی در خانه استراحت می‌کنید باید مراقب زخم خود باشید ؛ پس از یک ماه زخم شما دچار تغییراتی می شود که می تواند نشانه بهبودی و یا عفونت آن باشد.
مراحل بهبودی زخم
بهبود زخم سه مرحله دارد:
- مرحله اول (تورم): اولین مرحله بلافاصله پس از برش و ایجاد زخم آغاز می‌شود ؛ رگ های خونی اطراف زخم لخته هایی را تشکیل می‌دهند که باعث می‌شود خون کمتری از دست برود. گلبول های سفید به سمت زخم حرکت می‌کنند ، وظیفه ی این گلبول ها مبارزه با باکتری ها برای جلوگیری از عفونت زخم است . این عمل تا ۶ روز می تواند ادامه داشته باشد بنابراین ایجاد تورم و قرمزی طبیعی است ؛ همچنین ممکن است احساس گرما نیز در اطراف زخم داشته باشید .
مراقب بوی بد زخم خود باشید ، بوی بد زخم می تواند یکی از نشانه های عفونت زخم باشد ؛ در صورت استشمام بوی بد ، با پزشک خود مشورت کنید. - مرحله ی دوم (بازسازی): بازسازی محل زخم از ۴ روز تا ۱ ماه پس از عمل ادامه خواهد داشت. در این مرحله لبه‌های زخم جمع شده تا به مرکز زخم برسند . وجود تورم و برجستگی های قرمز در زخم طبیعی است. در این مرحله شما دچار احساس درد در ناحیه زخم می شوید که به مرور از بین می‌رود اما اگر این موضوع باعث ایجاد نگرانی می‌شود می‌توانید با پزشک خود تماس بگیرید.
- مرحله ی سوم (بهبودی): این دوره که آخرین مرحله است، می تواند از ۶ ماه تا ۲ سال طول بکشد. در این مرحله شما ممکن است شاهد ضخیم شدن و قرمز شدن پوست خود باشید و یا اینکه شاهد نازک تر شدن و بهبود یافتن آن.
عفونت
احتمال بروز عفونت کم ، اما امکان پذیر است . معمولا احتمال بروز عفونت ۱ ماه پس از جراحی است. علائم عفونت شامل: تب، تاخیر در بهبودی، چرک و احساس درد بیشتر است.
نکاتی در مورد کاهش خطر ابتلا به عفونت:
- از پزشک خود بپرسید که تا چه زمانی باید زخم را خشک نگه دارید .
- دستورالعمل هایی که پزشک تجویز کرده است را دنبال کنید .
- از علائم عفونت آگاهی داشته باشید و در صورت بروز آن به پزشک مراجعه کنید .
- پانسمان خود را مرتبا تعویض کنید.
روش تعویض پانسمان
قبل از شروع به پانسمان کردن حتماً دستان خود را با صابون بشویید. گاز تمیز، قیچی، کیسه پلاستیکی تمیز و چسب در کنار خود قرار دهید. پس از خشک کردن دستان خود، گاز تمیز را باز کرده و به اندازه مورد نیاز آن را برش و بر روی زخم قرار دهید، اطراف گاز را با چسب بر روی پوست بچسبانید ( یا می‌توانید دور زخم و روی گاز را با بانداژ، پانسمان کنید) . پانسمان قدیمی را ابتدا درون کیسه ی پلاستیکی و سپس به درون کیسه زباله بیاندازید و دوباره دستان خود را بشویید تا دچار عفونت نشوید. ممکن است تا چند روز پس از جراحی از محل بخیه تخلیه مایع مشاهده کنید این ترشحات پس از چند روز کاهش می‌یابند اما اگر بهبودی حاصل نشد و به همراه ترشحات خون روشن وجود داشت نشان دهنده آن است که زخم شما دچار عفونت شده است و باید به پزشک خود اطلاع دهید. گاهی اوقات پزشک به جای استفاده از بخیه از چسب استفاده می کند ، در صورتی که به هر دلیلی این چسب خیس شود باید فوراً آن را خشک کنید.
سایر نکات مراقبتی
دستورالعمل های پزشکی را با دقت دنبال کنید و در صورت بروز هرگونه سوال با پزشک خود تماس بگیرید. همان طور که گفته شد تا مدت ۹ ماه پوست خود را در معرض نور خورشید قرار ندهید زیرا پوست تازه نسبت به نور بسیار حساس است و به راحتی می سوزد.
