دیابت نوعی بیماری است که به آن بیماری قند خون نیز گفته می شود. امروزه افراد بسیاری با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند. دیابت اگر چه بیماری مهمی است اما روش های درمان و پیشگیری نیز برای آن وجود دارد. لازم است همه ی ما حتی اگر دچار این بیماری نشده ایم در مورد بیماری قند خون آگاهی پیدا کنیم. ما در این مقاله به طور مفصل به شما خواهیم گفت که دیابت چیست و چه روش های درمانی برای آن وجود دارد.
دیابت بیماری است که رابطه مستقیم با میزان قند خون دارد. گلوکز خون منبع اصلی انرژی شماست که از غذایی که شما می خورید تامین می شود. انسولین نیز هورمونی است که توسط لوز المعده ساخته می شود. انسولین گلوکز موجود در مواد غذایی را به تجزیه می کند تا به شکل انرژی مورد استفاده شما قرار گیرد.
گاهی اوقات بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند. در نتیجه انسولین کمی جهت مصرف گلوکزها وجود دارد. بنابراین گلوکز در خون شما باقی مانده و مورد مصرف سلول های شما قرار نمی گیرد. با گذشتن زمان و زیاد شدن گلوکز در خون باعث ایجاد مشکلاتی در سلامت شما می شود.
انسولین یک کلید مهم و اصلی برای باز کردن سلول های گلوکز و خارج کردن آن ها از خون است. اگر چه ممکن است راه درمان اصلی برای بیماری قند خون وجود نداشته باشد، اما شما به راحتی می توانید بیماری قند خون خود را مدیریت کرده و قدمی مهم در بهبود سلامتی خود بردارید.
انواع مختلف دیابت چیست؟
بیماری قند خون انواع مختلفی دارد که شایع ترین نوع آن دیابت نوع یک، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری است. در ادامه هر یک از این انواع دیابت را برای شما شرح می دهیم.
دیابت نوع یک
اگر مبتلا به بیماری قند خون نوع یک هستید این به معنی است که بدن شما انسولین تولید نمی کند. در واقع سیستم ایمنی بدن شما به سلول های موجود در لوزالمعده که مسئول تولید انسولین هستند حمله کرده و آن ها را از بین می برد. این حمله به سلول های خود بدن، به عنوان بیماری خود ایمنی نیز شناخته می شود. بنابراین لوزالمعده قادر به تولید انسولین نخواهد بود. و به دنبال آن انسولینی وجود ندارد که گلوکزها را تجزیه کرده و از خون خارج کند.
دیابت نوع یک معمولا در کودکان و نوجوانان دیده می شود. به همین دلیل به آن بیماری قند خون نوجوانان نیز گفته می شود. اما با این حال دیابت نوع یک ممکن است در هر رده سنی بروز کند. افراد مبتلا به دیابت نوع یک برای زنده ماندن باید هرروز انسولین تزریق کنند تا میزان انسلوین بدنشان جبران شود. تنها در صورت تزریق انسولین است که می توان گلوکزها را از خون بیرون کرد.
دیابت نوع یک شدیدترین حالت این بیماری است. که به آن بیماری قند خون وابسته به انسولین هم گفته می شود. حدود 10 درصد افرادی که به دیابت مبتلا هستند، به نوع یک این بیماری دچار شده اند. در صورت عدم درمان دیابت نوع یک، میزان قند خون بالا می تواند به چشم ها، کلیه ها، اعصاب و قلب آسیب برساند و همچنین می تواند منجر به اغما و مرگ شود. بنابراین دیابت نوع یک باید از طریق مصرف روزانه انسلوین درمان شود. تشخیص به موقع دیابت نوع یک می تواند از شدید تر شدن این بیماری جلوگیری کند. بنابراین لازم است راجع به علائم این بیماری آگاهی کامل داشته باشید.
علائم هشداردهنده دیابت نوع یک چیست؟
شروع بیماری قند خون نوع یک معمولا خیلی سریع اتفاق می افتد. علائم زیر ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند که به نوعی نشان دهنده شروع این بیماری هستند:
- افزایش تشنگی
- افزایش ادرار: ممکن است کودکانی که قبلا کاملا ادرار خود را کنترل و به توالت می رفتند، دچار شب ادراری شوند.
- کاهش سریع و بدون دلیل وزن
- گرسنگی شدید
- ضعف یا خستگی شدید
- تحریک پذیری غیر معمول
- تاری دید
- حالت تهوع، استفراغ و درد شکم
- بوی نامطبوع نفس
- خارش پوست
درمان دیابت نوع یک
دیابت نوع یک با تزریق انسولین یا استفاده از پمپ انسولین قابل درمان است. تزریق انسولین کمک می کند که گلوکز از خون وارد سلول های بدن شود. چیزی که درمورد مصرف انسولین چالش ایجاد کرده است، میزان مصرف انسولین است. مقدار انسولین که باید در روز مصرف کنید به عوامل مختلفی از جمله غذا، ورزش، فشار خون، احساسات و سلامت عمومی بستگی دارد.
این عوامل در طول روز تغییرات زیادی می کنند. بنابراین تصمیم گیری در مورد مصرف دوز مشخصی از انسولین، کمی پیچیده است. اگر زیاد انسولین مصرف کنید، قند خون شما ممکن است به حد خطرناکی پایین بیاید. پایین آمدن بیش از حد قند خون نیز نوعی بیماری محسوب شده و می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
و اگر انسولین کم مصرف کنید، میزان قند خون شما بالا می رود. که این بالا بودن میزان قند خون نیز همانطور که در بالا هم گفتیم باعث ایجاد مشکلات و عوارض خطرناکی می شود. اما راه حل این مشکل چیست؟ امروزه دستگاه های متفاوتی در بازار موجودند که در مدیریت بهتر میزان قند خون به افراد کمک می کنند. بنابراین با استفاده از این دستگاه ها می توانید میزان دوز مشخصی از انسولین مورد نیاز بدنتان را تزریق کنید.
دیابت نوع دو چیست؟
شایع ترین شکل بیماری قند خون ، دیابت نوع دو یا بیماری قند خون بزرگسالان است. حدود 90 درصد افرادی که دیابت دارند به بیماری قند خون نوع دو مبتلا هستند. این نوع از بیماری قند خون در بزرگسالان رایج است. زیرا به طور معمول بعد از 35 سالگی بروز می کند. افرادی که دچار این بیماری می شوند قادر به تولید برخی از انسولین های موجود در بدن خود هستند.
اما مقدار انسولینی که در بدن این افراد تولید می شود به حد کافی نیست. گاهی اوقات همین مقدار انسولین کم موجود در بدن این افراد سعی در باز کردن سلول های گلوکز می کند. اما معمولا به دلیل کم بودن مقدار انسولین قادر به باز کردن سلول های گلوکز نخواهند بود. دیابت نوع دو معمولا با افرادی که اضافه وزن داشته و یا سبک زندگی کم تحرکی دارند، گره خورده است. این بیماری قند خون نیز دارای علائمی است که می توانید آن ها را شناسایی کرده و نسبت به درمان آن اقدام کنید.
علائم هشداردهنده دیابت نوع دو چیست؟
علائم دیابت نوع دو مشابه علائم دیابت نوع یک است. اما شروع دیابت نوع دو معمولا کند تر است. همچنین علائم هشدار دهنده بیماری قند خون نوع دو به میزان نوع یک قابل توجه نیست. به همین دلیل بسیاری از افراد به اشتباه از این علائم هشدار دهنده غافل می شوند. آن ها همچنین ممکن است فکر کنند که این علائم مربوط به شرایط دیگری از جمله پیری، گرمای هوا، یا کار بیش از حد است.
درمان دیابت نوع دو
درمان دیابت نوع دو نیز با افزایش مقدار انسولین بدن امکان پذیر است. در درجه اول افرادی که به دیابت نوع دو دچار شده اند می توانند با رژیم غذایی، ورزش و به طور کلی کاهش وزن این بیماری را کنترل کنند. اگر بعد از انجام تمام این راهکارها همچنان مقدار گلوکز خون بالا باشد، پزشک برای شما داروهایی را تجویز می کند.
این داروها به انسولین های موجود در بدن کمک می کند که تا به طور کارآمد تری عمل کنند. در بعضی موارد حاد که هیچ یک از این راهکارها پاسخ گو نباشد، بیمار مجبور می شود که انسولین تزریق کند. برای اینکه بدانید چه دوزی از انسولین را باید مصرف کنید با پزشک خود مشورت کنید. همچنین می توانید از دستگاه هایی که میزان گلوکز خون شما را نشان می دهد استفاده کنید.
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری نیز نوع شایعی از بیماری قند خون است که در خانم های باردار بروز می کند. این نوع از دیابت به دلیل بالا رفتن میزان قند خون در دوران بارداری شروع شده و معمولا پس از زایمان از بین می رود. بیماری قند خون بارداری ممکن است در هر مرحله از بارداری اتفاق بیافتد. اما معمولا در سه ماهه دوم یا سوم بارداری شایع تر است.
دیابت بارداری زمانی اتفاق می افتد که بدن شما قادر به تولید انسولین کافی در هنگام بارداری نباشد. این نوع از دیابت ممکن است بعد از زایمان نیز ادامه داشته باشد. همچنین ممکن است دیابت بارداری باعث ایجاد مشکلاتی برای کودک شما نیز شود. اما در صورت تشخیص زود هنگام، این نوع از بیماری قند خون به راحتی قابل کنترل و درمان است.
چه افرادی ممکن است در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری باشند؟
هر خانم بارداری ممکن است به دیابت بارداری مبتلا شود. اما این بیماری قند خون در افراد زیر شایع تر است:
- اگر شاخص توده بدنی تان بالای 30 است.
- اگر بارداری قبلی داشته اید که در آن مبتلا به دیابت بارداری شده بودید.
- اگر والدین یا افرادی که با شما نسبت نزدیکی دارند به دیابت مبتلا هستند.
هر یک از این موارد می تواند احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهد. بنابراین اگر هر یک از این عوامل را در خود مشاهده کردید، لازم است که به پزشک مراجعه کنید. زمانی که شما در همان ابتدای بارداری تحت کنترل پزشک باشید، عوارض دیابت بارداری در شما به حداقل خواهد رسید. بنابراین جهت تشخیص به موقع بیماری قند خون بارداری لازم است از علائم آن آگاهی کامل داشته باشید.
علائم هشداردهنده دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری معمولا علائمی را ایجاد نمی کند. در بیشتر موارد معمولا بعد از انجام آزمایش پزشک متوجه می شود که شما به بیماری قند خون دچار شده اید. با این حال اگر سطح قند خون به مقدار خیلی زیاد افزایش یافته باشد، ممکن است برخی از علائمی مانند تشنگی زیاد، خشکی دهان و یا خستگی را ایجاد کند. البته بهتر است بدانید برخی از این علائمی که گفتیم ممکن است به طور طبیعی در دوران بارداری مشاهده شود. بنابراین همه ی این علائم نمی تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری قند خون باشد. در نتیجه لازم است برای تشخیص این بیماری حتما آزمایش دهید.
درمان دیابت بارداری
اگر به دیابت بارداری مبتلا هستید کنترل میزان قند خون احتمال بروز بسیاری از مشکلات را کاهش می دهد. پزشک معمولا به شما توصیه می کند که میزان قند خون خود را کاهش دهید. سپس با انجام آزمایشات دوره ای بررسی می کند که میزان قند خون شما تا چه میزان کاهش یافته است.
میزان قند خون را می توان با روش های مختلف از جمله تغییر رژیم غذایی و ورزش کردن کاهش داد. اما اگر انجام این کارها میزان قند خون شما را پایین نیاورد، لازم است که از داروها استفاده کنید. در این صورت پزشک ممکن است داروهایی را که به تولید انسولین بیشتر در خون کمک می کند به شما تجویز کند. و در انتها اگر حتی با مصرف دارو نیز قند خون کاهش نیافت، تزریق انسولین ضروری است. البته بسیار کم پیش می آید که دیابت بارداری نیاز به تزریق انسولین داشته باشد.
اگر مبتلا به دیابت بارداری هستید، بهتر است که قبل از اتمام 41 هفته زایمان کنید. اگر تا این زمان به طور طبیعی به درد زایمان مبتلا نشدید، لازم است که از طریق القای درد زایمان و یا سزارین زایمان کنید. زایمان زودرس به دلیل حفظ سلامتی مادر و کودک توصیه می شود. با زایمان زودرس می توان از برخی خطرات احتمالی که ممکن است برای مادر یا کودک اتفاق بیافتد پیشگیری کرد.
درمان هر کدام از انواع دیابت ها تا چه مدت طول می کشد؟
درمان انواع مختلف بیماری های قند خون با یکدیگر متفاوت است. از آن جا که دیابت نوع یک در کودکان و نوجوانان اتفاق می افتد، بنابراین به احتمال زیاد در همین دوره درمان می شود. اما با این حال ممکن است در موارد شدیدتر این بیماری قند خون تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
دیابت نوع دو دیابتی مادام العمر است. یعنی افرادی که به دیابت نوع دو مبتلا می شوند، تا پایان عمر خود با این بیماری درگیر خواهند بود. بنابراین درمان قطعی برای دیابت نوع دو وجود ندارد. بلکه بیماران تنها می توانند با روش های درمانی که قبلا گفته شد این بیماری را کنترل کنند.
اما دیابت بارداری معمولا محدود به دوره بارداری بوده و بعد از زایمان از بین می رود. بنابراین لازم است از 6 تا 13 هفته بعد از زایمان یک سری آزمایشات دوره ای را انجام داده تا از درمان دیابت بارداری مطمئن شوید. لازم است که این افراد حتی در صورت نرمال بودن میزان قند خون، هر سال آزمایش تشخیص بیماری قند خون را انجام دهند.
Source: www.niddk.nih.gov, www.diabetesresearch.org, www.webmd.com, www.nhs.uk
