خود مراقبتی
زخم های وریدی زمانی به وجود می آیند که رگ های پای شما ، آنطور که باید خون را به سمت قلب بر نمی گردانند ، در این صورت خون به رگ ها بر گشته و فشار ایجاد می کند . در صورت عدم درمان ، افزایش بیش از حد فشار و مایعات در ناحیه ی آسیب دیده می تواند باعث ایجاد درد شدیدی شود .
بیشتر زخم ها وریدی در پا ها و بالا تر از مچ پا به وجود می آیند ؛ روند بهبودی این نوع زخم ها می تواند بسیار کند پیش برود .
علت
دلیل به وجود آمدن زخم های وریدی ، فشار بالا در رگ قسمت های پایین پا است . رگ ها دارای دریچه های یک طرفه ای به سمت قلب هستند که از برگشتن خون به رگ ها جلوگیری کرده و خون را به سمت قلب هدایت می کنند . هنگامی که این دریچه ها ضعیف شوند و یا رگ ها شروع به آسیب دیدن و بسته شدن کنند ، خون به سمت قلب حرکت نکرده و در پاها جمع می شود ؛ این اتفاق به ” نارسایی وریدی ” شناخته می شود . جمع شدن خون در پا ها منجر به فشار بالا در رگ ها پایینی پا می شود ؛ افزایش فشار و مایعات از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به بافت ها جلوگیری می کند ، کمبود مواد مغذی باعث مرگ سلول ها ، آسیب به بافت و ایجاد زخم می شود .
نشانه ها و علائم
زمانی که خون در رگ ها پایینی پا جمع می شود ، مایعات و سلول های خونی به پوست و سایر بافت ها نشت می کنند ؛ این اتفاق می تواند منجر به خارش ، نازک شدن پوست و تغییر پوست به نام ” درماتیت استاز (stasis dermatitis) ” شود . این ها نشانه های اولیه ی نارسایی وریدی هستند .
سایر علائم عبارتند از :
- ورم پا ، سنگینی و گرفتگی پا
- رنگ پوست قرمز ، بنفش و یا قهوه ای شده و پوست سفت و سخت می شود (این ها نشانه ی جمع شدن خون است)
- خارش و سوزن سوزن شدن
نشانه ها و علائم زخم وریدی شامل :
- زخم کم عمق با پایه ی قرمز رنگ که گاهی اوقات توسط یک بافت زرد پوشیده شده است
- حاشیه های ناهموار
- پوست این ناحیه ممکن است براق ، محکم ، گرم یا داغ و بدون رنگ باشد .
- درد پا
- در صورتی که زخم عفونت کند ، ممکت است بوی بدی داشته باشد و چرک از زخم خارج شود .
چه کسانی در معرض خطر هستند ؟
- افراد مبتلا به رگ ها واریسی
- سابقه ی داشتن لخته ی خونی در پا ها (ترومبوز وریدی عمیق)
- انسداد رگ های لنفاوی ، که باعث ایجاد مایعات در پاها می شود
- بالا بودن سن ، زن بودن ، داشتن قد بلند
- سابقه خانوادگی نارسایی وریدی
- چاقی
- بارداری
- سیگار کشیدن
- برای مدت طولانی نشستن یا ایستادن (معمولاً برای کار)
- شکستگی یک استخوان بلند در پا و یا سایر صدمات جدی مانند سوختگی یا آسیب عضلات
مراقبت از زخم وریدی
پزشک و یا پرستار شما نحوه ی مراقبت از زخم را به شما آموزش می دهد ؛ پایه ترین این آموزش ها شامل موارد زیر است :
- همواره زخم را تمیز و بانداژ شده نگه دارید تا از عفونت جلوگیری شود .
- به شما گفته خواهد شد که هر چند وقت یکبار لازم است تا پانسمان زخم را تعویض کنید .
- پانسمان و پوست اطراف آن را همواره خشک نگه دارید . سعی کنید بافت سالم اطراف زخم خیلی مرطوب نشود ، زیرا مرطوب بودن بافت سالم به زخم کمک کرده تا بزرگ تر شود .
- قبل از پانسمان کردن ، زخم را طبق دستور العمل پزشک یا پرستار ، کاملا تمیز کنید .
- با تمیز و مرطوب نگه داشتن نسبی پوست اطراف زخم ، از آن مراقبت کنید .
- همراه با پانسمان از جوراب های فشرده سازی استفاده خواهید کرد ؛ به شما آموزش داده خواهد شد که چگونه پانسمان را انجام دهید .
برای کمک به بهبود زخم وریدی ، نیاز است تا فشار بالا در پا ها آزاد شود :
- هر روز طبق دستور العمل از جوراب فشرده کننده و بانداژ استفاده کنید ؛ این محصولات باعث جلوگیری از جمع شدن خون ، کاهش تورم ، کمک به بهبودی و کاهش درد خواهند شد .
- هر چند وقت یک بار که ممکن است پاهای خود را بالاتر از سطح قلبتان نگه دارید ؛ برای مثال می توانید دراز بکشید در حالی که پاهایتان را بر روی چند تا بالشت قرار داده اید .
- به منظور ورزش کردن هر روز به پیاده روی بروید ؛ داشتن فعالیت به بهبود جریان خون کمک می کند .
- برای کمک به بهبودی از دارو های تجویز شده ی پزشکتان استفاده کنید .
در صورتی که زخم بهبود پیدا نکرد ؛ پزشک شما ممکن است یک روند خاص و یا جراحی را به شما پیشنهاد کند تا از این طریق جریان خون در رگ های شما بهبود پیدا کند .
جلوگیری
اگر شما در خطر ابتلا به زخم وریدی هستید ، تحت نظر پزشک قرار بگیرید . همچنین ، هر روز پاهای خود را معاینه کنید ؛ بالا و پایین پا ، مچ پا و پاشنه پا . در طی معاینه به دنبال ترک خوردگی و تغییر رنگ پوست باشید .
تغییر سبک زندگی می تواند از ابتلا به زخم وریدی جلوگیری کند ؛ اقدامات زیر ممکن است به بهبود جریان خون کمک کند :
- سیگار کشیدن را ترک کنید ؛ سیگار کشیدن برای رگ های خونی مضر است .
- در صورتی که مبتلا به دیابت هستید ، سطح قند خون خود را تحت کنترل داشته باشید ؛ این کار به شما کمک خواهد کرد تا سریع تر بهبود پیدا کنید .
- هر مقداری که می توانید ورزش کنید ؛ داشتن فعالیت به بهبود جریان خون شما کمک خواهد کرد .
- غذای سالم بخورید و در شب ، خواب کافی داشته باشید .
- در صورت داشتن اضافه وزن ، وزن خود را کم کنید .
- فشار خون و سطح کلسترول خود را کنترل کنید .
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
در صورت مشاهده هر گونه از علائم عفونت ، سریعا به پزشک مراجعه کنید ؛ این علائم شامل :
- قرمزی ، گرم شدن و ورم کردن اطراف زخم
- داشتن ترشح بیش از قبل و یا ترشحاتی به رنگ مایل به زرد و برفکی
- خون ریزی
- بوی بد زخم
- تب یا لرز
- افزایش درد
